XRP là tài sản kỹ thuật số gốc của XRP Ledger — một công nghệ blockchain nguồn mở, phi tập trung và không cần cấp phép.
Các giải pháp chuyển tiền truyền thống như SWIFT mất nhiều ngày làm việc để xử lý giao dịch quốc tế và tính phí cao do có sự tham gia của nhiều ngân hàng trung gian. Ripple sử dụng XRP Ledger, một mạng lưới blockchain nguồn mở, để tối ưu hóa hệ thống thanh toán toàn cầu và xử lý giao dịch XRP chỉ trong 3–5 giây. Giao dịch XRP không chỉ nhanh hơn SWIFT hay các mạng thanh toán phi tập trung như Bitcoin mà còn rẻ hơn rất nhiều. Cụ thể, phí giao dịch XRP chỉ khoảng $0.0002.
Các công ty và tổ chức tài chính có thể sử dụng XRP để thực hiện thanh toán xuyên biên giới theo thời gian thực, tìm nguồn thanh khoản tiền mã hóa từ thị trường toàn cầu và phát hành tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) của riêng mình.
Trong những năm đầu, Ripple tập trung vào mảng thanh toán. Tuy nhiên, nhờ sự bùng nổ của các ứng dụng phi tập trunggiao thức này đã mở rộng thành một hệ sinh thái mạnh mẽ hơn. Ngày nay, Ripple không chỉ hỗ trợ thanh toán nhanh và tiết kiệm mà còn tạo môi trường phát triển cho các ứng dụng DeFi và NFT.
XRP là token gốc của mạng Ripple, được sử dụng để hỗ trợ các giao dịch.
Cách thức hoạt động của Ripple
Mạng Ripple có ba thành phần cốt lõi:
- RippleNet: Mạng lưới các tổ chức tài chính, bao gồm ngân hàng toàn cầu, giúp người dùng gửi và nhận thanh toán trên Ripple. Tương tự như cách HTTPS cung cấp giao thức chung để truyền tải thông tin trên web, RippleNet cho phép chuyển giá trị theo một bộ quy tắc thống nhất, gọi là Ripple Transaction Protocol (RTXP).
- Ripple: Nền tảng cốt lõi được vận hành bởi XRP Ledger (XRPL), cung cấp ba chức năng chính: hệ thống thanh toán gộp theo thời gian thực (RTGS), trao đổi tiền tệ và chuyển tiền xuyên biên giới.
- Gateways: Là các ngân hàng đóng vai trò trung gian đáng tin cậy giữa hai bên giao dịch. Các cổng này chịu trách nhiệm chuyển tiền pháp định và tiền mã hóa trên mạng Ripple.
XRP Ledger là gì?
Các blockchain như Bitcoin hoặc Ethereum hoạt động phi tập trung và sử dụng cơ chế đồng thuận không cần tin cậy, nghĩa là người dùng không cần tin tưởng lẫn nhau để giao dịch. Ngược lại, Ripple sử dụng cơ chế đồng thuận dựa trên niềm tin, cụ thể là giao thức đồng thuận XRP Ledger, trong đó các giao dịch được xác minh bởi validator đáng tin cậy.
XRP Ledger bao gồm các máy chủ thu thập giao dịch từ ứng dụng tài chính và xử lý chúng. Người tham gia mạng Ripple chọn một nhóm máy chủ tham gia đồng thuận từ danh sách Unique Node List (UNL) do Ripple duy trì. Những máy chủ này được tin tưởng để xác nhận giao dịch một cách chính xác. Nếu 80% máy chủ trong UNL đồng thuận về một tập hợp giao dịch, chúng sẽ được xác minh. Nếu chưa đạt đủ số phiếu, validator sẽ điều chỉnh đề xuất qua nhiều vòng cho đến khi đạt được sự thống nhất.
Các máy chủ XRP Ledger được vận hành bởi các công ty và tổ chức tài chính. Ripple, XRP Ledger Foundation và Coil (một nền tảng do Ripple tài trợ) phát hành danh sách các validator được đề xuất dựa trên hiệu suất, danh tính và chính sách bảo mật.
Giá XRP và Tokenomics
Ripple đã phát hành trước (pre-mine) tổng cung cố định 100 tỷ XRP ngay từ đầu. Trong đó: 20% XRP được phân bổ cho các nhà sáng lập Ripple Chris Larsen và Jed McCaleb, 77,8% XRP được dành cho Ripple, 0,2% XRP được airdrop tới cộng đồng.
Năm 2017, Ripple đã chuyển 55 tỷ XRP từ quỹ dự trữ vào một tài khoản ký quỹ (escrow). Theo kế hoạch, tối đa 1 tỷ XRP được phát hành mỗi tháng để hỗ trợ hoạt động của công ty. Số XRP không sử dụng hết sẽ được gửi lại vào tài khoản ký quỹ vào cuối tháng. Theo Messari, trung bình mỗi tháng có khoảng 300 triệu XRP từ quỹ này đi vào lưu thông. Tính đến tháng 2/2024, Ripple còn giữ 40,7 tỷ XRP trong tài khoản ký quỹ. Dù lượng XRP được phát hành theo chu kỳ, nhưng điều này không gây ra biến động lớn đối với giá XRP.
Tất cả XRP đã được pre-mine ngay khi ra mắt, vì vậy người dùng không thể khai thác (mine) XRP. Để hạn chế lạm phát, Ripple đã áp dụng cơ chế đốt phí giao dịch, tức là toàn bộ phí thu được trên mạng lưới sẽ bị loại bỏ khỏi nguồn cung.
XRP đi vào lưu thông khi được bán trên thị trường. Ripple bị giới hạn không được bán quá 0,25% khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày trên sàn giao dịch crypto từ nguồn dự trữ trong các đợt bán theo chương trình. Ngoài ra, XRP cũng được bán trực tiếp cho các tổ chức đối tác của Ripple.
Giá XRP đạt mức cao nhất lịch sử $3,84 vào ngày 4/1/2018. Tổng cung tối đa của XRP là 100 tỷ XRP, với nguồn cung lưu hành dự kiến 55,9 tỷ XRP vào tháng 8/2024.
Về các nhà sáng lập
Năm 2004, Ryan Fugger sáng lập RipplePay, một nền tảng phi tập trung giúp tạo và quản lý hạn mức tín dụng, tiền đề cho sự ra đời của Ripple sau này. Đến năm 2011, Jed McCaleb cùng nhóm phát triển bắt đầu nghiên cứu một cơ chế đồng thuận mới dành cho tiền kỹ thuật số, sau này được gọi là XRP Ledger. Lúc đó, McCaleb hợp tác cùng Chris Larsen, David Schwartz và Arthur Britto.
Một năm sau, Jed McCaleb và Chris Larsen đã liên hệ với Ryan Fugger để mua lại RipplePay. Ryan quyết định chuyển giao dự án cho họ. Sau khi tích hợp RipplePay, Larsen và McCaleb chính thức thành lập OpenCoin (nay là Ripple Labs) vào tháng 9/2012.
Ripple Labs phát hành tiền mã hóa XRP vào năm 2012 và huy động được hơn 7,5 triệu USD trong vòng gọi vốn Series A do Andreessen Horowitz dẫn đầu vào năm 2013 để phát triển dự án Ripple. Kể từ đó, Ripple tập trung vào việc xây dựng niềm tin với các tổ chức tài chính, bao gồm việc triển khai các chính sách chống rửa tiền nghiêm ngặt hơn và đạt được BitLicense từ Bang New York để mở rộng mạng lưới thanh toán. Brad Garlinghouse, người gia nhập Ripple với vai trò Giám đốc Vận hành (COO) vào năm 2015, được bổ nhiệm làm CEO vào đầu năm 2017, thay thế Chris Larsen. Garlinghouse hiện vẫn giữ vị trí CEO của Ripple.
Những dấu ấn quan trọng của Ripple
Ripple được nhiều doanh nghiệp ưa chuộng nhờ các cơ hội kinh doanh đa dạng mà nền tảng này mang lại. Năm 2016, Santander áp dụng công nghệ của Ripple để ra mắt One Pay FX, một dịch vụ giúp khách hàng thực hiện thanh toán quốc tế nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn. Cùng năm đó, Ripple cũng hợp tác thí điểm với Standard Chartered để triển khai dịch vụ thanh toán xuyên biên giới tốc độ cao cho khách hàng của ngân hàng này.
Năm 2018, sau khi Wirex (một nền tảng thanh toán kỹ thuật số hỗ trợ giao dịch crypto) tích hợp XRP, nền tảng này đã nhận được 12 triệu USD tiền gửi bằng XRP. Đến năm 2019, Ripple ngày càng khẳng định vị thế trong ngành tiền mã hóa. SIX Swiss Exchange ra mắt XRP ETP (exchange-traded product) vào tháng 4, giúp các nhà giao dịch dễ dàng tiếp cận XRP hơn. Nasdaq cũng đưa XRP vào chỉ số crypto của mình, gia tăng độ nhận diện và thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi. Ngoài ra, Boerse Stuttgart, sàn giao dịch chứng khoán lớn thứ hai của Đức, cũng tung ra sản phẩm đầu tư XRP. Cuối năm 2019, Ripple công bố đã huy động 200 triệu USD từ Tetragon, SBI Holdings và Route 66 Ventures.
Tháng 4/2024, Ripple tuyên bố sẽ ra mắt stablecoin neo giá theo USD, cạnh tranh với USDT của Tether và USDC của Circle. Ripple cho biết stablecoin này sẽ được bảo chứng 1:1 bằng tài sản tương đương, bao gồm tiền mặt, tiền gửi USD và trái phiếu chính phủ. Ban đầu, stablecoin này sẽ được triển khai tại Mỹ.
Ripple và Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC)
Ripple từng đối mặt với thách thức pháp lý từ Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC). SEC cáo buộc rằng XRP là chứng khoán và phải tuân theo luật chứng khoán liên bang, trong khi Ripple lập luận rằng XRP là một loại tiền tệ nên không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật này.
Một bước ngoặt pháp lý quan trọng đã diễn ra vào tháng 7/2023, khi Thẩm phán Analisa Torres của Tòa án Quận Hoa Kỳ tuyên bố rằng Ripple Labs Inc. không vi phạm luật chứng khoán liên bang khi bán XRP trên các sàn giao dịch công khai. Đây là chiến thắng pháp lý đầu tiên của một công ty crypto trước SEC, tạo tiền lệ quan trọng cho toàn ngành tiền mã hóa.
Kết quả này có thể có tác động lớn đến thị trường crypto, giúp làm rõ hơn về khung pháp lý đối với tài sản kỹ thuật số và mô hình phát hành token.
Mạng xã hội