Bitcoin (BTC) là một đồng tiền kỹ thuật số mang tính cách mạng, hỗ trợ hệ thống thanh toán ngang hàng (P2P) phi tập trung nhằm thoát khỏi sự kiểm soát tập trung của các chính phủ và tổ chức. Bitcoin được tạo ra vào năm 2008 bởi một người hoặc một nhóm người ẩn danh được biết đến với bút danh Satoshi Nakamoto.
Mặc dù về mặt kỹ thuật Bitcoin không phải là loại tiền mã hóa đầu tiên được tạo ra, nhưng tài sản này và công nghệ blockchain đột phá đằng sau đó được nhiều người coi là chất xúc tác cho lĩnh vực tài sản kỹ thuật số phát triển mạnh mẽ như ngày nay. Bitcoin hiện là loại tiền mã hóa lớn nhất dựa theo vốn hóa thị trường.
Cách thức hoạt động của Bitcoin ra sao?
Bitcoin được số hóa hoàn toàn và hoạt động trên mạng blockchain phi tập trung – đây là một sổ cái kỹ thuật số công khai ghi lại tất cả giao dịch thực hiện trên blockchain của Bitcoin. Các giao dịch Bitcoin đều được gửi theo phương thức điện tử đến các nút để xác minh tính hợp lệ. Sau khi được xác nhận, mỗi giao dịch sẽ được kết hợp với các giao dịch khác để tạo thành một “khối” thông tin, sau đó được thêm vào blockchain. Quá trình này được gọi là Proof of Work (Bằng chứng công việc), đây là cơ chế giúp bảo vệ tính bảo mật của mạng.
Sổ cái blockchain có tính bất biến, tức là hầu như không thể bị xóa hoặc thay đổi được. Bất kỳ ai cũng có thể thoải mái truy cập sổ cái này, biến nó trở thành một blockchain mở và các giao dịch đều có thể được thực hiện ẩn danh nhằm đảm bảo quyền riêng tư và tính minh bạch cho mạng. Nhờ được phi tập trung hóa, bất kỳ ai có kết nối Internet đều có thể giao dịch Bitcoin một cách tự do thông qua phương thức giao dịch P2P.
Ai tạo ra Bitcoin?
Bitcoin được tạo ra bởi một người hoặc một tập thể được gọi là Satoshi Nakamoto nhằm giải quyết các vấn đề đã được xác định với hệ thống ngân hàng truyền thống. Bitcoin được ra mắt ngay sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2007 và 2008 và mục đích của Bitcoin đã được tiết lộ cho toàn thế giới thông qua sách trắng có tên là Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System (Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng). Cuối cùng, Bitcoin được thiết kế để giúp tạo ra một hệ thống tài chính công bằng hơn, bình đẳng hơn và dân chủ hơn cho tất cả mọi người nhằm thoát khỏi sự kiểm soát của các ngân hàng và tổ chức tập trung.
Trong nhiều năm qua, có rất nhiều người đã tuyên bố mình là người tạo ra Bitcoin và một số phương tiện truyền thông đã xác định sai những cá nhân như vậy. Tuy nhiên, cho đến ngày nay, danh tính thực sự của Nakamoto vẫn chưa bao giờ được tiết lộ.
Bitcoin được sử dụng để làm gì?
Bitcoin được nhiều người coi là có khả năng cất giữ giá trị, đó là lý do tại sao một số người gọi tài sản này là “vàng số”. Đồng tiền này cũng cung cấp một hệ thống thanh toán phi tập trung cho phép giao dịch và chuyển giao các tài sản kỹ thuật số khác thông qua đó.
Bitcoin được giao dịch rộng rãi với mục đích đầu cơ và ngày càng được sử dụng làm hình thức thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ. Hơn thế nữa, một số công ty cho phép nhân viên của họ nhận một phần lương bằng Bitcoin. Nhiều người coi Bitcoin như một hàng rào phòng ngừa rủi ro trước lạm phát nhờ khả năng phục hồi trong quá khứ và được cho là có hiệu suất tốt hơn trong thời kỳ lạm phát.
Những tiến bộ trong công nghệ blockchain đã mang lại sự phát triển về những gì có thể thực hiện được trên mạng Bitcoin. Ví dụ: giao thức Ordinals hiện cho phép người dùng khắc dữ liệu như video, hình ảnh và văn bản lên từng satoshi (đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin) trên blockchain Bitcoin. Điều này đã tạo ra một cách mới để lưu trữ và chia sẻ tài sản kỹ thuật số bằng công nghệ blockchain. Sau đó, vào năm 2024, Bitcoin Runes xuất hiện. Giao thức này cho phép người dùng tạo ra token mới ngay trên mạng Bitcoin và có khả năng cung cấp cho thợ đào Bitcoin một nguồn doanh thu mới.
Giá và tokenomics của Bitcoin
Một yếu tố độc đáo của Bitcoin là giá và giá trị của BTC cuối cùng được quyết định bởi ý kiến và hành động chung của chính cộng đồng giao dịch đồng tiền này. Trong khi các đồng tiền pháp định được hỗ trợ bởi hàng hóa vật chất hoặc sự bảo lãnh của chính phủ, thì Bitcoin chỉ đơn giản là được hỗ trợ bởi dữ liệu và niềm tin chung.
Giá và giá trị của Bitcoin cũng bị ảnh hưởng bởi nhu cầu đối với tài sản này so với nguồn cung sẵn có. Kể từ khi ra đời, nguồn cung của tài sản này bị giới hạn ở 21 triệu Bitcoin nhằm tạo ra sự khan hiếm. Về mặt lý thuyết, giá trị của tài sản này sẽ tăng theo thời gian khi nhu cầu tăng lên. Các yếu tố khác ngoài nguồn cung bị kiểm soát và sự khan hiếm cũng có tác động đến giá của BTC. Một yếu tố chính là tâm lý của mọi người về các tin tức liên quan đến Bitcoin và tâm lý này ảnh hưởng như thế nào đến quyết định mua bán tài sản này của đám đông.
Tổng nguồn cung của Bitcoin bị kiểm soát bởi một quy trình được gọi là “đào tiền”. Quy trình này cũng được phi tập trung hóa và công khai cho bất kỳ ai có khả năng kết nối, kiến thức và tài nguyên cần thiết. Đào BTC liên quan đến việc sử dụng máy tính để giải các phương trình phức tạp nhằm xác thực giao dịch và lưu trữ chúng trên blockchain. Thợ đào kiếm được phần thưởng là Bitcoin sau khi giải được các phương trình này. Cơ chế thưởng này không chỉ làm gia tăng nguồn cung của Bitcoin mà còn giúp tăng cường tính bảo mật của mạng.
Bitcoin Halving là gì?
Mã nguồn của Bitcoin được thiết kế có chủ đích nhằm giảm phần thưởng trao cho các thợ đào thông qua một sự kiện có tên gọi là Bitcoin Halving. Số lượng Bitcoin trao cho thợ đào khi thêm thành công khối vào blockchain sẽ giảm đi một nửa sau mỗi 210.000 khối hoặc khoảng bốn năm một lần. Đến nay, mạng Bitcoin đã chứng kiến sự kiện halving vào tháng 11/2012, tháng 07/2016, tháng 05/2020 và tháng 04/2024.
Sự kiện halving của Bitcoin làm giảm dần tỷ lệ BTC mới được đưa vào lưu thông cho đến khi đào hết tổng nguồn cung cố định là 21 triệu Bitcoin. Bitcoin dự kiến sẽ đạt nguồn cung lưu hành tối đa vào khoảng năm 2140. Kể từ sự kiện halving mới nhất vào năm 2024, phần thưởng đào đã bị cắt từ 6,25 BTC xuống còn 3,125 BTC. Lần halving tiếp theo của Bitcoin dự kiến sẽ diễn ra vào một thời điểm nào đó trong năm 2028, mặc dù rất khó để ước tính được ngày chính xác. Sau lần halving tiếp theo này của Bitcoin, phần thưởng khối sẽ giảm xuống còn 1,5625 BTC.
Trong lịch sử, giá BTC đã tăng sau các sự kiện halving, mặc dù mức tăng thấy được đã giảm dần sau mỗi lần halving. Giá Bitcoin đã tăng hơn 12.400% sau lần halving đầu tiên vào năm 2012, 5.200% sau lần halving vào năm 2016 và 1.200% sau lần halving vào năm 2020.
Cách giao dịch Bitcoin
Có nhiều cách để mua và giao dịch Bitcoin, một trong những cách phổ biến nhất là thông qua sàn giao dịch. Mặc dù Bitcoin được xây dựng dựa trên ý tưởng phi tập trung hóa, nhưng thứ được gọi là sàn giao dịch tập trung sẽ cho bạn khả năng tiếp cận đồng tiền này. Trên sàn giao dịch tập trung, bạn có thể mua Bitcoin bằng các loại đồng tiền truyền thống như USD và EUR, hoặc sử dụng các đồng tiền mã hóa khác bao gồm USDC hoặc ETH. Bên cạnh cung cấp một nơi để mua Bitcoin, sàn giao dịch tập trung còn kết nối người mua với người bán để bạn có thể giao dịch Bitcoin một cách dễ dàng.
Sàn giao dịch phi tập trung là một giải pháp thay thế cho các dịch vụ tập trung. Trên sàn giao dịch phi tập trung, người mua và người bán tương tác trực tiếp với nhau để giao dịch tiền mã hóa mà không cần có bên trung gian tham gia vào. Cơ chế này được gọi là P2P. Mặc dù sàn giao dịch phi tập trung có thể bị quản lý bởi các tổ chức tập trung nhưng điều này không ảnh hưởng đến giao dịch giữa người dùng với nhau và chỉ nhằm mục đích cung cấp nền tảng cho các sàn giao dịch diễn ra.
Bên cạnh giao dịch Bitcoin với các tài sản kỹ thuật số khác, bạn có thể kiếm được Bitcoin bằng cách đào và thậm chí là sử dụng ATM Bitcoin. Giống như ATM thông thường nhưng được kết nối với blockchain, ATM Bitcoin cho phép bạn dễ dàng đổi BTC lấy tiền mặt hoặc đổi tiền mặt lấy BTC.
Tin tức mới nhất về Bitcoin
Năm 2024 là một năm đáng chú ý đối với Bitcoin. Một bước phát triển lớn đối với đồng tiền này là Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã chấp thuận Spot Bitcoin ETF, được công bố vào ngày 10/01/2024. 11 đề xuất từ các tổ chức phát hành bao gồm Grayscale, Blackrock, ARK và VanEck đã được phê duyệt , đánh dấu một bước ngoặt lớn được Bitcoin được chấp nhận một cách chính thống. Tiếp theo sau đó thì 6 Spot Bitcoin ETF khác cũng được chấp thuận tại Hồng Kông vào ngày 30/04/ 2024 khi các quỹ này lần đầu tiên tiếp cận các nhà giao dịch bán lẻ ở châu Á.
Khoảng ba tháng sau khi Spot Bitcoin ETF được chấp thuật ở Hoa Kỳ, đồng tiền kỹ thuật số này đã trải qua đợt Bitcoin Halving thứ tư vào ngày 19/04/2024 kể từ khi ra mắt. Sự kiện Bitcoin Halving đã cắt giảm phần thưởng trao cho thợ đào trên mạng Bitcoin từ 6,25 BTC xuống còn 3,125 BTC. Có nhiều suy đoán xung quanh tác động của sự kiện Bitcoin Halving mới nhất đối với giá trị của tài sản này, nhưng vẫn còn quá sớm để đánh giá tác động lâu dài của đợt halving vào năm 2024 đến giá Bitcoin.
Các sự kiện như Spot Bitcoin ETF được chấp thuận, sự kiện halving vào năm 2024 và tâm lý lạc quan đối với thị trường tiền mã hóa đã giúp Bitcoin đạt mức giá mới cao nhất mọi thời đại là 73.787 USD vào ngày 13/03/2024. Tuy nhiên, giá BTC đã điều chỉnh sau đó xuống còn 56.825,40 USD vào ngày 30/04/2024, trước khi vượt qua mốc 60.000 USD và bước vào giai đoạn đi ngang.
